14 Σεπτεμβρίου 2011

προσοχή έργα (εν δυνάμει, τέχνης)

 
 "Ρε Μάπ-α δεν ξέρεις τι είναι τέχνη μου φαίνεται. Κάθε χρόνο τα ίδια. Όλο γκρίνια! γκρίνια!! γκρίνια!!! Τι πας τότε; Για να ‘χεις να κράζεις μετά;"

"Ε, έχω κάποιους φίλους που εκθέτουν κομμάτια της δουλειάς τους, σκηνογράφοι είναι, ενώ ταυτόχρονα έχουν αναλάβει και το στήσιμο κάποιων εκθεσιακών χώρων. Αυτοί φταίνε που με προσκαλούνε", δικαιολογήθηκα στην φωνή που μου γάνωνε από τα μέσα τα αυτιά.

Κι όμως, δεν ήταν τα αυτιά μου που υπέφεραν περισσότερο, ούτε καν τα μάτια μ’ αυτά που έβλεπαν - όπως φυσιολογικά θα υπέθετε κανείς -. Αυτό που τράβηξε τα χειρότερα ήταν το μυαλό μου. Μα και πάλι όχι στην προσπάθειά του να αποκωδικοποιήσει τις διαθέσεις και τα πολύ κρυφά νοήματα των δημιουργών που εκθέτουν εκεί αλλά προσπαθώντας να βγάλει άκρη σε ένα απλούστερο (;) ερώτημα: τι είναι τέχνη;

Leo Gabin

Επισκεπτόμενος μόλις 4 από τα εικοσιτόσα κτίρια που τα φιλοξενούν, έχω την αίσθηση πως πολλά (μην πω τα περισσότερα και φανώ αφοριστικός γιατί πράγματι υπήρχαν φωτεινές εξαιρέσεις) αντικείμενα από αυτά που είδα να εκτίθενται αναβαθμίζονται αυτόματα μόνο και μόνο με το που θα τα χαρακτηρίσεις έργα (προσοχή! όχι έργα τέχνης, σκέτο έργα). Κι αυτό γιατί - αν βέβαια οι δημιουργοί τους δεν κάνουν πλάκα - επρόκειτο συχνά για κατασκευάσματα που είτε δεν χρειάζονταν καμία ειδική δεξιότητα ή ταλέντο για να τα κατασκευάσεις είτε οι ιδέες πίσω απ’ αυτά προκαλούσαν αμήχανα μειδιάματα παρά σκέψεις και συναισθήματα. 
Άραγε πόσο συγκινητική μπορεί να είναι μια μεταλλική βούλα διαμέτρου 9-10 εκατοστών στον τοίχο, ή πάλι πόση πρωτοπορία κρύβεται σήμερα σε δήθεν από παιδί (ή από προβοσκίδα ελέφα) κακοσχεδιασμένες ζωγραφιές. Μια παρατημένη μισοφαγωμένη πίτσα σε ένα γραφείο είναι προς έκθεση έργο ή τα παιδιά του θυρωρείου δεν πρόλαβαν να συμμαζέψουν όταν απόσωσαν το φαγητό τους; Ειδικά το τελευταίο το σκέφτηκα ξανά και ξανά και αποφάσισα να κάνω τη δική μου παρέμβαση. Ξεκόλλησα και δοκίμασα το κομμάτι μπέικον που εξείχε.


τελικά τέχνη μπορούν να είναι τα πάντα; 

η βούλα του Gerwald Rockenschaub
Ναι, είναι η δική μου άποψη, αρκεί το υλικό στο οποίο αναφερόμαστε (ένα κατασκεύασμα, μια σωματική έκφραση ή ένας ήχος για παράδειγμα) να έχει  κατορθώσει άπαξ να ταράξει το παραμικρό συναίσθημα τουλάχιστον ενός θεατή (ακροατή κοκ). Να έχει βρεθεί έστω κι ένας ανοικτός σ’ αυτό δέκτης.
Ας πάρω την υποθετική περίπτωση ενός επαναλαμβανόμενου ήχου, ενός βόμβου που μιμείται εκείνον ενός πλυντηρίου ρούχων σε λειτουργία. Είναι τέχνη; Όχι, τουλάχιστον μέχρις ότου αυτός ο ήχος να ξυπνήσει σε κάποιον το αίσθημα της ασφάλειας που ένιωθε παιδί, όταν ακούγοντας τον, πήγαινε για ύπνο κι ήξερε ότι το οικιακό του σύμπαν δούλευε στην εντέλεια.
Από τη στιγμή αυτή, ο συγκεκριμένος ήχος θα έχει εισβάλλει  – κατ’ εμέ –  στα όρια της τέχνης. Απαραίτητη προϋπόθεση δηλαδή είναι να έχει υπάρξει εκείνο το κατάλληλο αυτί/δέκτης που ερεθισμένο απ’ αυτόν θα δώσει το έναυσμα στους επόμενους συντονισμένους συνειρμούς. Μέχρι όμως να συμβεί αυτό θα παραμένει  απλά ένα μηχανικό μουρμουρητό.

Με βάση αυτό, τελικά πιστεύω πως οποιοδήποτε αντικείμενο (ή ήχος, κλπ) μπορεί να προταθεί και να δοθεί στην κρίση του κοινού θέτοντας υποψηφιότητα για τον τίτλο: έργο τέχνης. Κάποια στιγμή δε, μπορεί και να θεωρηθεί ως τέτοιο. 


 ο χώρος

άσχετη φωτό από το χώρο, τέχνη;
Ως εκθεσιακοί χώροι που στεγάζουν τις εκθέσεις έχουν επιλεγεί τα einstürzende κτίρια του Μεταξουργείου. Χωρίς καμία ανακατασκευή ή συντήρηση, στέκουν σαθρά, επιδεικνύοντας εν είδη άποψης τις πληγές, τα βρώμικα πλέον πρώην μεγαλεία τους, την συσσωρευμένη  πατίνα του χρόνου και φυσικά τα έργα που φιλοξενούν. 
Δε μπορώ επ’ αυτού να πω κουβέντα καθώς ξέρω πως χορηγούνται σε τέτοιου είδους εικαστικές εκδηλώσεις δωρεάν, ξεπλένοντας έτσι τις λογής αμαρτίες που κουβαλούν και ανεβάζοντας ταυτόχρονα τις μελλοντικές αντικειμενικές αξίες μιας μονοπωλιακά ιδιόκτητης περιοχής. 


το πάρτυ εγκαινίων

Nicolas Party, Decorative Pattern
Η αλήθεια είναι πως εξαρχής δεν εκτίμησα ιδιαίτερα το ότι ένα από τα «μαγικά χαρτάκια» για το πάρτυ εγκαινίων της διοργάνωσης είχε φτάσει στα χέρια μου. Πρότεινα μάλιστα να χαρίσουμε τις προσκλήσεις μας στους πρώτους νυχτερινούς  περιπατητές της περιοχής που θα συναντούσαμε, είτε επρόκειτο για μπουρδελόβιους του Μεταξουργείου είτε για αλλοδαπούς κατοίκους της περιοχής, αλλά η πρότασή μου δεν εισακούστηκε.

Έσυρα το λοιπόν τα πόδια μου μέχρι την ταράτσα παρακείμενου ξενοδοχείου για το big event της βραδιάς. Ξεπέρασα - χαμογελώντας με νόημα στον καθρέφτη του ασανσέρ - την είδηση ότι το «μαγικό χαρτάκι» σου έδινε το δικαίωμα να πληρώσεις το ποτό της επιλογής σου στην κανονική του τιμή, ίσιωσα τη βερμούδα μου και ξεχύθηκα στο  roof garden.

Εκεί, κάτω από την πανσέληνο και με θέα την Ακρόπολη, είχαν βρει καταφύγιο εκατοντάδες – άσημα και διάσημα – τεχνοφιλ ζόμπι του λεκανοπεδίου. Τα περισσότερα συνωστίζονταν γύρω από τα χειρότερα οργανωμένα – λυπάμαι μόλις μας τέλειωσε και το τζιν - μπαρ που έχω δει ποτέ. Ανάμεσα σε χαρούμενα σπρωξίδια και χαριτωμένες αγκωνιές οι trendy  φατσούλες κάθε ηλικίας διαγκωνίζονταν μάταια για μια στάλα αλκοόλ.

Το ίδιο και οι τιμώμενοι προσκεκλημένοι – οι καλλιτέχνες δηλαδή – που σε ένα πρωτόγνωρο για μένα καθεστώς ολοκληρωτικής ταξικής εξίσωσης δεν έχαιραν καλύτερης από εμάς μεταχείρισης και περίμεναν νευριασμένα τη σειρά στο μπαρ. Όσοι τυχεροί είχαν προλάβει να  σερβιριστούν τις παραγγελίες τους, λικνίζονταν γύρω από την πισίνα μα οι κινήσεις των σωμάτων τους πρόδιδαν κέφι τριτοξάδελφου του κουμπάρου σε αποτυχημένο γαμήλιο γλέντι αγνώστων. 

 Κάπου εδώ, η εβδομάδα του Ιάκχου παίρνει τέλος μιας και στο μισάωρο τα μαζέψαμε και την κάναμε και τι να περιγράψεις στου Μπάμπουρα που καταλήξαμε να πίνουμε σαν άνθρωποι τις μπύρες μας.

μερικές σκόρπιες φωτογραφίες ακόμα:

the journal gallery: Chris Martin
Luca Trevisani
L.Trevisani: σύνθεση με μέταλλο & αυγά
Acrobat Reading (αν δεν απατώμαι)
Anthea Hamilton (?)
Tula Plumi, Landscapes
Tula Plumi, Untitled


























λεμονοστιφτις αυτοφωτογραφιζόμενος

11 σχόλια:

  1. Αυτή η τελευταία είναι η καλύτερη.
    Τώρα πώς να κρίνει κανείς την τέχνη, τους καλλιτέχνες, τους θεατές ή και τους κριτικούς της;
    Όλοι πρέπει να είμαστε κριτικοί;
    Ας απολαμβάνουμε ό,τι μας αρέσει και ό,τι μας εμπνέει και στα υπόλοιπα ας μη ρίχνουμε δεύτερη ματιά κι ας μη σπαταλάμε ούτε σάλιο.
    Καλημέρα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. άντε lem τώρα περιμένουμε κ ανταποκρίσεις κ από νύχτες πρεμιέρας
    χριστίνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. @ And: Δεν νομίζω ότι τίθεται θέμα "πρέπει ή όχινα είμαστε όλοι κριτικοί;" αλλά θεωρώ δίκαιο όλοι να μπορούν να κρίνουν και να έχουν δικαίωμα σχολιασμού των όσων βλέπουν. Και φυσικά να κριθούν και των ίδιων οι απόψεις και τα σχόλια επ'αυτών.
    Πέρα από ελάχιστες περιπτώσεις καλλιτεχνών που πιστεύω ότι κάνουν πλάκα (στον εαυτό τους ή το κοινό δεν ξέρω), δέχομαι όλα τα υπόλοιπα εκθέματα σαν εν δυνάμει έργα τέχνης, άσχετα με την προσωπική μου άποψη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. @ χριστίνα: αγαπητή Χ, αυτό το αφήνω σε σένα ως πιο ειδική. Άλλωστε περιμένω από πέρυσι τις ανταποκρίσεις σου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. να κρινουμε όλοι μπορουμε αλλα οχι ως ειδικοι κι ειδημονες. νομιζω πως την αποφευγεις παρατριχα την παγιδα λεμον αν και προδικαζα οτι θα επεφτες μεσα

    Η

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Αγγίζεις δύσκολο κι ατελείωτο ζήτημα. Μου αρέσει η απάντησή σου, το κριτήριο που θέτεις με έμφαση στον αποδέκτη τού έργου. Παρεμπίπτον θέμα: η προσληπτική ικανότητα τού δέκτη.. Το δε παράδειγμά σου εύγλωττο (χαζό σχήμα λόγου το δικό μου), θα το χρησιμοποιώ.

    Για την περίπτωση που πραγματικά ανησυχείς μήπως αδικείς κάποια έργα, γκρινιάζεις, κράζεις, είναι κάτι παραπάνω από προφανής -όχι μόνο σε τούτη την ανάρτησή σου, γενικότερα- ο σεβασμός με τον οποίο αντιμετωπίζεις τα ζητήματα με τα οποία καταπιάνεσαι.

    Btw, nice t-shirt!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. @ Η: Τα σέβη μου κ. Η, στην πραγματικότητα δεν έπεσα μέσα αν και το 'θελα γιατί βαρέθηκα μετά να βγαίνω

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. @ absentminded Προσπάθησα πολύ και τελικά απέφυγα το διασκεδαστικότερο μέρος της ανάρτησης, το κράξιμο δηλαδή.
    Κι αυτό όχι από πολιτική ορθότητα, αντιθέτως. Συνέχισα απλά την προσπάθεια που έκανα κατα τη διάρκεια της επίσκεψής μου, να ξεφύγω από τις παγιωμένες μου απόψεις.

    Thanks για το Wallace and Gromit t-shirt. Λες να ήταν αυτό που έκανε τους γκαλλερίστες να μου εξηγούν τα έργα που εξέθεταν; Από δέκα για παράδειγμα επισκέπτες, εμένα διάλεγαν όλοι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Χμ, οπωσδήποτε βοήθησε το t-sirt, κυρίως όμως ήταν-είναι ο εξαιρετικός φαινότυπός σου. :Ρ

    Ασφαλώς, μόνο εσύ ξέρεις τι είχες στο μυαλό σου, τι και πώς ήθελες να το γράψεις και πώς τελικά το έγραψες. Ωστόσο, αυτό που προσλαμβάνω από τις αναρτήσεις σου είναι ότι political correctness is your middle name.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. @ absentminded : "...political correctness is your middle name". ... Ωχ ωχ ωχ! Ελπίζω να εννοείς με την καλή έννοια και όχι με το american way του εξωρραισμού των πάντων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ασφαλώς αναφερόμουν στην καλώς εννοούμενη πολιτική ορθότητα. Δε διευκρίνισα, επειδή χρησιμοποιώ την έννοια με θετικό φορτίο πάντα. Σόρι, γράψε λάθος. Δεν ήθελα να εννοηθεί κάτι διαφορετικό ή αρνητικό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Related Posts with Thumbnails