οι Βέλβετ και οι Ντεντ στο Μίντλσεξ

Μιας και τον τελευταίο καιρό - παραδόξως για τέτοια εποχή - διαβάζω αρκετά βιβλία, θα ήθελα να κάνω μια ανάρτηση με μια (ή 2 ή 3) παρατηρήσεις για την κατά τ' άλλα λογοτεχνικά άρτια (κατ' εμέ) μετάφραση του - κλωτσιά στο στομάχι μου - “Middlesex” του Jeffrey Eugenides (Βραβείο Pulitzer 2003). Κι αυτό γιατί θέλω να σταθώ σε μερικά σημεία που αφορούν τη ροκ μουσική/κουλτούρα και δυστυχώς μου χτύπησαν πολύ άσχημα..

Είμαστε λοιπόν στο σημείο που ο πρωταγωνιστής του βιβλίου αναζητώντας τον εαυτό του, ταξιδεύει με ωτοστόπ προς το San Francisco και σχολιάζοντας την κουβέντα που είχε με τον οδηγό του αυτοκινήτου που τον είχε μαζέψει αναφέρει:

 “No one had ever talked to me like this before. I liked it. As we drove on through the yellow country, Scheer told me other interesting things. I learned about Ionesco and the Theater of the Absurd. Also about Andy Warhol and the Velvet Underground. It’s hard to express the excitement such phrases instilled in a kid like me from the cultural sticks.” Excerpt From: Eugenides, Jeffrey. “Middlesex.” Macmillan, 2003-09-16 00:00:00-07:00. iBooks

και η Άννα Παπασταύρου μεταφράζει ως εξής: " ...έμαθα για τον Ιονέσκο και το θέατρο του παραλόγου. Αλλά και για τον Άντι Γουόρχολ και το Βέλβετ Αντεργκράουντ. Είναι δύσκολο να εκφράσω τον ενθουσιασμό μου… " (εκδ LIBRO, σελ 646).

Η αλήθεια είναι πως στην ουδετεροποίηση των Velvet δεν έδωσα αρχικά - μετριοπαθής καθώς είμαι - μεγάλη σημασία θεωρώντας το τυπογραφικό λαθάκι που πιθανότατα ξέφυγε και από τον διορθωτή. Όμως μερικές σελίδες παρακάτω έτερο μουσικό μαργαριτάρι με έκανε να γουρλώσω περισσότερο τα μάτια μου, με ειλικρινή απορία, αντικρύζοντας (και μάλιστα δις) τη μετάφραση που αφορούσε το όνομα μιας άλλης μπάντας. Έψαξα λοιπόν πάλι και βρήκα το πρωτότυπο κείμενο, στο οποίο λέει:

“... It turned out my new friend, Matt, wasn’t lying about his parents. He was from the Main Line. His father was a divorce lawyer in Philadelphia. Matt was the fourth child, the youngest. Stocky, with a lug’s jaw, a throaty, smoke-roughened voice, he had left home to follow the Grateful Dead the summer before but had never stopped. He sold tie-dyed T-shirts at their concerts, and dope or acid when he could.” Excerpt From: Eugenides, Jeffrey. “Middlesex.” Macmillan, 2003-09-16 00:00:00-07:00. iBooks.

ενώ η μετάφραση δεν αλλάζει το γένος αλλά το ίδιο το όνομα της μπάντας και πηγαίνει ως εξής: "... Χοντροφτιαγμένος, με άγαρμπο σαγόνι, φωνή βαριά, βραχνή απ’ τον καπνό, το είχε σκάσει από το σπίτι του για να ακολουθήσει τους Ντρέντφουλ Ντεντ το προηγούμενο καλοκαίρι, αλλά έκτοτε δεν είχε σταματήσει την περιπλάνηση..."(εκδ LIBRO, σελ 669).

κι έπειτα λίγο παρακάτω ξανά:

"...ο Ματ είχε αποβληθεί από το σχολείο λόγω επιδόσεων, αλλά είχε μυαλό ξυράφι, όταν ήταν να παραθέσει τις ασήμαντες πράξεις των Ντρέντφουλ Ντεντ. Κουβαλούσε τις ημερομηνίες και τις πόλεις της περιοδείας τους στο κεφάλι του." (εκδ LIBRO, σελ 671)

Και για του λόγου το αλήθές:

Τέλος μια τρίτη - μικρότερη - ένσταση που έχω είναι η διαφορά των  tie-dyed T-shirts που πουλούσε ο Ματ (He sold tie-dyed T-shirts at their concerts…) και δεν είναι άλλα από τα ψυχεδελικά ξεβαμμένα t-shirt της ροκ μυθολογίας (κοίτα εδώ) από τα μπατίκ μπλουζάκια της μετάφρασης (...πουλούσε μπατίκ μπλουζάκια στις συναυλίες τους).
H τεχνική του μπατίκ είναι  πάρα πολύ - δε λέω εντελώς για να μη χαρακτηριστώ δυσκοίλιος  - διαφορετική τόσο στον τρόπο δημιουργίας όσο και στο αποτέλεσμα (κοίτα εδώ)

Επουσιώδη θα μου πεις και ίσως συμφωνήσω.