εμείς, η μεσαία τάξη

Η μεσαία τάξη όπως και να αυτοπροσδιορίζεται κομματικά, παίζει το προτελευταίο της χαρτί σε μια παρτίδα με μάλλον αβέβαιη έκβαση. Έχει ανοίξει τα σεντούκια κι έχει βάλει ήδη χέρι στα αποθεματικά της. Συνοφρυωμένη και αμήχανη ξεκίνησε να εκταμιεύει δειλά δειλά από τα λογιζόμενα ως ιερά, δεδουλευμένα παρελθόντων ετών. Εξαργυρώνει κατ’ αυτόν τον τρόπο σε αίσθημα εφήμερης ασφάλειας και ελπίδα τις κρυμμένες της λίρες. Και λέω ελπίδα διότι κατέχοντας κομποδέματα, δείχνει να πιστεύει – δίκαια ή άδικα θα δείξει ο καιρός- ότι θα τη σκαπουλάρει από την κρίση σχετικά αλώβητη.

Αυτός είναι κατά τη γνώμη μου ο βασικός λόγος που μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει γενικευμένη αντίδραση από τους διαφωνούντες στην διαμορφούμενη οικονομική κατάσταση. Ακούς κυρίως "έξυπνες" κρίσεις και αναλύσεις δίπλα σε αφορισμούς. Δεν είναι ότι πείστηκε κανείς από τις κυβερνητικές επιλογές, ούτε κατάλαβε κανείς ξαφνικά ότι κοινωνικά/οικονομικά ξοφλήσαμε σα χώρα και έφτασε ο κόμπος στο χτένι. Δεν τάχθηκε κανείς υπέρ των μέτρων του μνημονίου αλλά παρ ’όλα αυτά το "δίλημμα" που έθεσε ο ΓΑΠ παραμονές εκλογών έπιασε και με το παραπάνω.

Το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών που ευαγγελίστηκε και η σχεδόν βέβαιη αστάθεια που θα ακολουθούσε – ο αρνητικός αντίκτυπος στις διεθνείς αγορές ξεκίνησε την ίδια κι όλας μέρα που τέθηκε το δίλημμα – ενείχε τον κίνδυνο μιας γενικότερης κατάρρευσης. Μιας πτώχευσης απτής που είτε αλλαγή νομίσματος/υποτίμηση θα έφερνε, είτε όποιο άλλο σενάριο, θα έσυρε τη μεσαία τάξη – που είχε και έχει να χάσει – κάμποσα σκαλοπάτια χαμηλότερα στους δείκτες της ευμάρειας. Ετούτος ο φόβος μιας ολοκληρωτικής ανατροπής των - έστω και πληγωμένων - ισορροπιών υπερίσχυσε και η δυσφορία που προήλθε από τα μέτρα του μνημονίου παρέμεινε σιωπηρή και εντός των οικιών. (Η αποχή από τις κάλπες δεν ερμηνεύεται από μένα ως σοβαρή διαμαρτυρία). Το ίδια αντανακλαστικά πιθανότατα να ξύπνησε και ο αστήριχτα αντιδραστικός, συνθηματικός λόγος της – θέλω να γίνω κυβέρνηση, γιατί έτσι! – αντιπολίτευσης.

Επιβεβαιώθηκε δια του εκλογικού αποτελέσματος λοιπόν, ότι οι συνθήκες που θα οδηγούσαν στην πραγματική αναταραχή (πιθανότατα και ταραχές) απεφεύχθησαν. Το επιθυμητό ξεβόλεμα του κοινωνικοπολιτικού σκηνικού, που αμφότερες οι πλευρές – για διαφορετικούς λόγους – απεύχονταν, αναβλήθηκε επ΄ αόριστον. Επικράτησε το εκβιαστικό του διλήμματος αφού μίλησε κατ’ ευθείαν στις καταθέσεις των ψηφοφόρων της μεσαίας τάξης και όχι στην καρδιά τους. Κράτησαν έτσι για το μέλλον το ατού του τελευταίου χαρτιού, την ανοιχτά συγκρουσιακή διάθεση, μιας και κανείς δεν επαναστατεί όταν έχει να απωλέσει (ακόμα, αλλά και για πόσο) κεκτημένα.

εμείς, η μεσαία τάξη

Η χαϊδεμένη ενδιάμεση τάξη, με τα Γκωλικά προσωπεία κάθε άλλο παρά απρόσωπη είναι. Πιθανότατα να αναγνωρίσουμε και εμάς τους ίδιους πίσω από αυτά. Τους χιλιάδες που δεν "κατεβαίνουν στο δρόμο", τους αναλυτές του καναπέ που προασπίζονται τελικά μόνον και μόνοι το ίδιον μικρό κομπόδεμα. Όσους σκέπτονται πως θα τη "βγάλουν καθαρή" επειδή κάποτε λόγω συγκυριών προνόησαν/κατάφεραν να αποταμιεύσουν. Εκείνους που κυριαρχούμενοι από το δόγμα του "έσταξε η λαδιά μας μεσ’ τη μαγειριά μας" βρίσκουν εκ νέου θαλπωρή στους πατρικούς τραπεζικούς λογαριασμούς. Ακόμα κι αυτούς που αν κι έχασαν σπίτια/αυτοκίνητα αγορασμένα με δάνεια, (στην πραγματικότητα ποτέ δεν τους ανήκαν), ξαναγυρνούν ουσιαστικά ανέγγιχτοι στις περισσευούμενες οικογενειακές εστίες.

Το «δυσοίωνο» είναι πως ελλείψει καλής πίστης, όχι μόνο στο κράτος και τις δομές του αλλά και στην ελληνική ιδιοσυγκρασία, οι παροικούντες τη μεσαία τάξη συνεχίζουν να πορεύονται αμήχανα και μοναχικά πιστεύοντας ότι μπορούν να τα καταφέρουν καλύτερα ιδιωτεύοντας. Και αλήθεια, ποιος να τους κατηγορήσει για αυτό;