Τα δισκάδικα που έκλεισαν: 100+ γραφιστικές και άλλες αναμνήσεις (update)

Στεγασμένοι ναοί της γνώσης και της ηδονής των απανταχού μουσικόφιλων, χρηματιστήρια που ανέκαθεν επένδυες τα χρήματά σου σε εύηχες μετοχές που άλλοτε έβγαιναν λίρες 100 και άλλοτε ‘σαπάκια’ (αυτό σπανιότερα γιατί είτε μάθαιναν οι εκάστοτε πωλητές τα μουσικά σου γούστα, είτε – το καλύτερο αυτό – μάθαινες εσύ τα δικά τους και γνώριζες ποιους να εμπιστευτείς). 

Τα δισκάδικα του Κορυδαλλού
έχουν σπουδαία αισθητική

Τόποι συνάντησης των μυστών, των φίλων, της παρέας, της μοναξιάς, των ανθρώπων με μια γενικότερη κοινή συνισταμένη στη θεώρηση των πραγμάτων: Γιατί Ναι! Η μουσική και η ενασχόληση με αυτή αποτελεί κατ’ εμέ σπουδαίο δείγμα της καλλιέργειας ενός ανθρώπου.

[Μια ανάρτηση αφιερωμένη στα δισκάδικα εν όψει της Παγόσμιας Ημέρας των Δισκάδικων (όσον τουλάχιστον αφορά τους λάτρεις του βινυλίου και όχι όσους την περιμένουν σα μέρα ευκαιριακού κέρδους όπως οι πολυεθνικές και οι μεταπωλητές των επετειακών κυκλοφοριών της ημέρας)  ]

Η γειτονιά μου, οι Αμπελόκηποι, υπήρξε μεγάλη δισκομάνα. Κηφισίας, Ριανκούρ, Λαρίσης, Κατεχάκη. Και όχι μόνο οι κεντρικοί δρόμοι. Στενό παρά στενό σχεδόν υπήρχε κι ένα δισκάδικο. Το ίδιο και η Πατησίων. Και το Σύνταγμα και οι πέριξ αυτού δρόμοι. Και η Πανεπιστημίου. Από κοντά και η Ιπποκράτους.

Ένα από τα λογότυπα
του πειραιώτικου Negro 

 Η ποικιλία στα συνοικιακά δισκάδικα μπορεί να μη θεωρούνταν πάντοτε δεδομένη αλλά μια φορά τα βασικά τα έβρισκες. Και τούτα τα καταστήματα της γειτονιάς δεν ήταν πάντοτε αμιγώς μουσικά. Ηλεκτρικές συσκευές, μουσικά όργανα, στερεοφωνικά και ραδιομαγνητόφωνα από τη μία αλλά και άνθη, φωτοτυπίες, είδη δώρων και είδη σπορ, φθηνοκοσμήματα και μπιζού από την άλλη ήταν μόνο μερικά από όσα έβλεπες στα γειτονικά των δίσκων και των κασσετών ράφια. 

- Θα ήθελα παρακαλώ να μου γράψετε μια ενενηντάρα κασσέτα με τα τραγούδια αυτής της λίστας, παραγγέλναμε σε πολλά από αυτά και δίναμε προκαταβολή 200 δραχμές μαζί με το μουσκεμένο από τον ιδρώτα της παλάμης χαρτί με τα τραγούδια που θέλαμε.

Πολλά από αυτά τα μαγαζιά συντηρούνταν σχεδόν αποκλειστικά από αυτές τις αυτοσχέδιες παραγωγές.

Το περίφημο
"Hometaping is killing music"

Η πρώτη αλλά όχι μαζικότερη περίοδος εξαφάνισης των δισκάδικων ξεκίνησε νομίζω λίγο μετά τα μέσα της δεκαετίας του ‘80. Τότε που οι πωλήσεις των συσκευών video εκτινάχθηκαν στα ύψη και οι βιντεοκασσέτες κυρίεψαν τα ράφια των περισσότερων δισκάδικων. Αλλά αυτό είχε κατά τη γνώμη μου να κάνει κυρίως με την διάθεση για το γρήγορο κέρδος του νέου προϊόντος και όχι τόσο με την κάμψη της αγοράς δίσκων και κασσετών.

Τα δισκάδικα της Αθήνας

Με ανάλογους ρυθμούς με εκείνους της εξαφάνισης των δεινοσαύρων, τα περισσότερα δισκάδικα έκλεισαν στο δεύτερο μισό της δεκαετία του 90. Τα μεγάλα μουσικά καταστήματα και τα φθηνά deals που έκαναν στις μαζικές παραγγελίες των νεοεισελθέντων στην αγορά cd - σε συνδυασμό με τη διάθεση του ευτελούς ψηφιακού φορμάτ από τις εφημερίδες - εκτόπισαν κάθε περιθώριο κέρδους από τους μικρο-εμπόρους. Ο σκληρός νόμος της αγοράς επέβαλλε στα μικρά δισκοπωλεία να κατεβάσουν ρολά ομαδόν. Ακόμη και τα πιο εξειδικευμένα που θεωρητικά περίμενα να αντέξουν λόγω καθορισμένης πελατείας. Δυστυχώς.

Τα δισκάδικα της Αθήνας που συνήθιζα να πηγαίνω και έκλεισαν ήταν το αρχικό «θέμα» ενός project που μου ήρθε στο μυαλό πριν 2-3 χρόνια. 

Τα λογότυπά τους, οι ετικέτες τους, η γεωγραφική πυκνότητά τους, η καταγραφή τόσο των αμιγών δισκοπεριοχών όσο και εκείνων που παρότι ήταν απομακρυσμένα από την κατοικία μου επισκεπτόμουν κάποιες φορές σαν ενδιάμεσους σταθμούς ημερήσιων βινυλιοεξορμήσεων.

Το New Wave στη Λαρίσης απ’ όπου πήρα τους περισσότερους δίσκους της εφηβείας μου, τον Κύκλο στο Σύνταγμα απ’ όπου μου έφερε για τα γενέθλιά μου ο πατέρας μου Smiths, Depeche Mode, Genesis και Παπακωνσταντίνου – «Δώστε μου τέσσερις καινούριους δίσκους παρακαλώ» τους είπε -, το Happening που συμπλήρωσε τα βασικά μου ανεξάρτητα ακούσματα – οι Pixies σε παραγγελία μιας κόπιας για μένα - όταν είχα ολοκληρώσει πλέον την πρώτη μαθητική σπουδή στους Jefferson Airplane. Η Τζίνα, οι Grateful Dead από το Pop 11 στο Κολωνάκι, το ξοδεμένο χαρτζηλίκι για τους Soft Cell από το Del-Val στη Ριανκούρ δίπλα από το Κουρδιστό Πορτοκάλι, το μπιλιαρδάδικο που οι συνομήλικοι ξόδευαν εντωμεταξύ τα λεφτά τους στα ηλεκτρονικά.

του Πειραιά,

Ξεκίνησα αρχικά από τη μελέτη των εξωφύλλων των δίσκων μου. Στο μυαλό μου υπήρχαν όλες οι πληροφορίες για σχεδόν το σύνολο των δίσκων μου: πότε, που, πόσο, με ποιον/α ήμουν τη μέρα αγοράς ή ποιος/α και κάτω από ποια περίσταση μου τον χάρισε. 

Έφαγα τον κόσμο να βρω έστω κι ένα καρτάκι με το σήμα - μια μαϊμού που παίζει κιθάρα -του New Wave αλλά φευ!. Δικαιολογημένο θα μου πεις γιατί μπορεί μεν να έδιναν ένα με κάθε αγορά αλλά αυτά (τα μαϊμοδοχαρτακια) ανταλλασσόταν με έναν δωρεάν δίσκο άμα τη συμπληρώσει τριάντα τεμαχίων!

και εκείνα των προαστίων.

[Τις προάλλες είδα έναν από τους πωλητές του καταστήματος, αγνώριστο, σχεδόν στα 70 του, αυτόν που μας αγριοκοιτούσε όταν τη στήναμε έξω από την πόρτα του μαγαζιού και μας άκουγε να ζητιανεύουμε «Κύριε μήπως δε χρειάζεστε το χαρτάκι με τη μαιμού που έχετε στη σακούλα σας;»]

Δυσκολεύτηκα όμως να βρω απτά τα στοιχεία αγοράς από εκείνα που συνόδευαν συνήθως τον κάθε δίσκο (αυτοκόλλητα, τιμές, διαφάνειες, κάρτες, αποδείξεις κλπ) και από τα άλλα καταστήματα. Ακόμα και όσα εξ αυτών ήταν κάποτε κολλημένα πάνω τους ήταν τώρα σταλινικά εξαφανισμένα, αποτέλεσμα της μανίας μου ως πιτσιρικάς να έχω ολοκάθαρα τα εξώφυλλα των άλμπουμ που είχα στην κατοχή μου.

Τα δισκάδικα της Θεσσαλονίκης,

Έτσι ένας αγώνας ξεκίνησε για να μαζέψω όσα περισσότερα ‘ενθύμια’ μπορούσα. Ένας σχεδόν διετής, φετιχιστικός …αγώνας που στην πορεία θα έλεγα πως εξελίχθηκε σε μια ενίοτε παθιασμένη, παράπλευρη συλλογή. Κι όλα αυτά την ώρα που η κρίση - πριν καν την κορύφωσή της - αποτελείωνε τα εναπομείναντα μικρά δισκοπωλεία μαζί και όσα νεότερα είχαν προσπαθήσει να αναβιώσουν τα περασμένα μεγαλεία

Το αρχικά μοναχικό μου σπορ σύντομα πήρε παρεΐστικες διαστάσεις και αρκετοί φίλοι (τους οποίους και ευχαριστώ) με βοήθησαν άλλοτε προμηθεύοντάς μου stickers και διαφάνειες από τους δικούς τους δίσκους κι άλλοτε καλύπτοντας συνωμοτικά τα νώτα μου ώστε να ξεκολλάω προσεκτικά κι ανενόχλητος αναμνηστικά και High Fidelity memorabilia από Ραφαέλλες Καρά για παράδειγμα ή άλλα βινύλια που δεν άξιζε να αγοράσω. 

Ταυτόχρονα, και με την συνεχή αύξηση των αντικειμένων της συλλογής έχασε την σκληρή του εστίαση ο αρχικός γεωγραφικός στόχος. Κατά κάποιο τρόπο αποκεντρώθηκε. Και αυτό θεωρώ πως είναι θετικό γιατί γραφιστικά υπάρχουν άψογα δείγματα design της pop κουλτούρας στις ετικέτες των περιφερειακών δισκοπωλείων. Για παράδειγμα και τα 5 (!) δισκάδικα του Κορυδαλλού για τα οποία βρήκα κάποια στοιχεία ίσως είναι από τα ομορφότερα του είδους.

και μερικά από άλλες πόλης της Ελλάδας

[Τη σήμερον, με την αναβίωση του βινυλίου πολλά είναι τα δισκάδικα - ενίοτε μόνο ψηφιακά - που φυτρώνουν από δω και από κει. Πουλώντας κυρίως μεταχειρισμένα βινύλια ως επί το πλείστον σε τιμές συνήθως λογικές τα περισσότερα. Οι εξαιρέσεις φυσικά υπάρχουν και επιβεβαιώνουν τον κανόνα. ]

Πολλές οι ελλείψεις είναι αλήθεια αλλά αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο δε θεωρώ την ιδιόμορφη αυτή -άχρηστη κατά πολλούς – συλλογή λήξασα. Επιφυλάσσομαι για μια μελλοντική ανάρτηση - δεύτερο μέρος -  ίσως σε κάποια επόμενη Record Store Day μετά από καιρό όταν θα έχω καταφέρει να μαζέψω ακόμα περισσότερα ‘κομμάτια’. (Ευπρόσδεκτη κάθε νέα προσφορά/συμμετοχή/προσθήκη από τη δισκοθήκη σου).

Μέχρι τότε να μην ξεχνάτε να ακούτε πολλή μουσική, να αγοράζετε δίσκους και το κυριότερο να μη λησμονάτε πως

«Όταν κλείνει ένα δισκάδικο ανοίγει ένα σουβλατζίδικο».

υγ1. Ευχαριστώ όσους φίλους βοήθησαν για να βγει αυτή η ανάρτηση.

υγ2. (update) To λογότυπο του Pilgrim, ευγενική χορηγία του Κ.Δ.