ανάμεσα στα βιβλία ένας διαφορετικός τσελεμεντές

Τακτοποιώ τα βιβλία του καλοκαιριού πίσω στα ράφια της γεμάτης βιβλιοθήκης, προσπαθώντας να εξοικονομήσω χώρο ώστε να χωρέσουν, όταν – πάνω από δέκα χρόνια μετά την τελευταία φορά - πιάνω στα χέρια μου ξανά τον «Τσελεμεντέ του Αναρχικού». ‘Ένα βιβλίο που έχει φιλοξενηθεί σε όσα έπιπλα στέγασαν ανά καιρούς τη βιβλιοθήκη μου ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 80. 

Ο Τσελεμεντές του Αναρχικού (“The anarchist cookbook” ) πρωτοκυκλοφόρησε στις ΗΠΑ το 1971, μια ριζοσπαστική κυκλοφορία, μεσούντος του πολέμου του Βιετνάμ. «Δεν είναι μια επαναστατική πράξη, αυτη-καθεαυτή… γράφει ο William Powell, ο συγγραφέας του εγκυκλοπαιδικού αυτού πονήματος, ...αλλά απευθύνεται αποκλειστικά σε ανθρώπους, που αισθάνονται ότι μπορούν να αυτοπειθαρχούν συνειδητά σε θέματα επικίνδυνα και απαγορευμένα. Στη χώρα μας κυκλοφόρησε κάπου 11 χρόνια αργότερα από τις εκδόσεις “Άγιος Θεράπων” (σε μετάφραση Γ. Καράμπελα).

Στις σελίδες του θα βρεις ένα σωρό θεωρητικές πληροφορίες για την παρασκευή και χρήση ψυχεδελικών και ναρκωτικών ουσιών, από LSD έως ...τριμμένα δέρματα βατράχων, συνταγές μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής οι οποίες στα προς ανάμειξη συστατικά υπάρχουν πάντα 2-3 κουταλάκια χόρτο (του Θεού), ένα ολόκληρο κεφάλαιο για φυσικά, και ενίοτε θανατηφόρα όπλα (από πάλη σώμα-με-σώμα και αυτοσχέδια όπλα, μέχρι τόξα και οπλοπολυβόλα), κάμποσα στοιχεία που αφορούν μεθόδους κατασκοπείας, ηλεκτρονικά, σαμποτάζ κι άλλα τόσα σχετικά με εκρηκτικά, ωρολογιακές βόμβες, και παγιδευμένα αυτοκίνητα, παγιδευμένες σφυρίχτρες και παγιδευμένα με ΤΝΤ τσιμπούκια.

συνταγή για φασόλια

Η κυκλοφορία, τόσο στο πρωτότυπο όσο και οι μεταφράσεις του βιβλίου, θεωρούνταν απαγορευμένες (δεν το γνωρίζω αν όντως ήταν, πάντως η εύρεση του στα χέρια σου θα μπορούσε αν όχι να στοιχειοθετήσει αδίκημα αλλά μάλλον να συνδράμει πιθανούς παράλληλους μπελάδες του κτήτη) ουκ ολίγες φορές στην ιστορία του και μάλιστα όχι μόνο από την όποια κρατική λογοκρισία. Όταν ο εκδοτικός οίκος που το εξέδιδε πωλήθηκε στον Steven Schragis, αυτός αποφάσισε εν έτει 1991 να το αποσύρει από την αγορά και να μην το ξανακυκλοφορήσει. 

Παρόλα αυτά, απ' ότι διιαβάζω, το copyright του βιβλίου μεταπωλήθηκε το 2002 στην Delta Press, εκδοτική που αρέσκεται να κυκλοφορεί αμφιλεγόμενους τίτλους βιβλίων, η οποία το εκδίδει έκτοτε ξανά και ξανά αν και σε κουτσουρεμένη, αυτολογοκριμένη μορφή. 

William Powell, ο συγγραφέας τουυ Τσελεμεντέ

Το ενδιαφέρον στην όλη ιστορία είναι πως ο συγγραφέας του βιβλίου, έχοντας εντωμεταξύ ενσωματωθεί στην χριστιανική πίστη της Αγγλικανικής Εκκλησίας επιχειρηματολογεί (και κυρίως επιχειρεί) μάταια υπέρ της απόσυρσης του βιβλίου. 

"Ο θυμός μου (σ.τ.λεμ. για τα γεγονότα της εποχής) με οδήγησε στη γραφή του Cookbook, με τύφλωσε με την παράλογη ιδέα ότι η βία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη της βίας", δήλωσε πρόσφατα ο Powell στην εφημερίδα The Guardian.

Το υψηλό status αποδοχής τούτου του συγγράματος κατά τη γνώμη μου το διαμόρφωσαν οι έννοιες του "απαγορευμένου" και "παράνομου" που κρύβονταν κάποτε πίσω του (σήμερα μπορείς να το αγοράσεις ή να το παραγγείλεις online απ' όλα τα μεγάλα βιβλιοπωλεία), έννοιες συχνά ταυτόσημες με το τρίπτυχο παράδεισος-μήλο-φίδι στο θυμικό των εφήβων οποιασδήποτε ηλικίας.

Όπως επίσης και η κριτική του FBI άμα τη κυκλοφορία του: Πρόκειται για μία από τα πιο βάναυσες, χαμερπείς, και παρανοϊκές προσπάθειες γραφής που έχουν επιχειρηθεί ποτέ.

από την έρευνα του FBI για το βιβλίο όπως αυτή
κοινοποιήθηκε το 2010

Εδώ βρίσκεται ολόκληρη η έρευνα

Δεν θυμάμαι αν υπήρξε περίοδος που το είχα πάρει στα σοβαρά*, σήμερα είμαι περήφανος που κατέχω, cult τρισμέγιστο, ένα από τα πρώτα Ελληνικά αντίτυπα. Τις ανεπιβεβαίωτες, ανεξακρίβωτες και κατά πάσα πιθανότητα μη έγκυρες «συνταγές» και «πληροφορίες» του οποίου είναι βέβαιο πως και να ήθελες δε μπορείς – και δε θα ‘πρεπε επ’ ουδενί – να πάρεις στα σοβαρά και κατά γράμμα αν αγαπάς τη ζωή σου. 

Κυκλοφορεί επισης από το 2004 ένα αντι-βιβλίο με τίτλο "Ο Τσελεμεντές του Αναρχικού: Συνταγές της Καταστροφής" γραμμένο από μέλη της αναρχικής κολλεκτίβας CrimethInc. το οποίο όχι μόνο αποδομεί τον Τσελεμεντέ αλλά εναντιώνεται και στην καταχρηστική σύνδεσή του με το κίνημα του Αναρχισμού.

υγ. Με ένα απλό ψάξιμο στο δίκτυο μπορείς να το βρεις σε ψηφιακή pdf μορφή.

* Η Μπανανιδίνη για παράδειγμα διόλου ψυχότροπη δεν είναι.