εύθραυστος

«Έλα μη στεναχωριέσαι/μασάς/το βάζεις κάτω» ή «Τον γλυκό μου!, την πάτησε πάλι» θα άκουγες παλιότερα σε κάποια αποτυχία σου. Ε, ρε και πόσο ξέβαφαν το κόκκινο της ντροπής κάτι τέτοιες κουβέντες. Τις αναπολείς και θλίβεσαι καθώς μια ενδεχόμενη σημερινή σου αποτυχία θα πρόσθετε απλά δεκάδες στερητικά α μπροστά από λέξεις που θεωρείς κολακευτικές.

Αυτό συμβαίνει γιατί - πατημένα τα σαράντα - παύεις να θεωρείσαι αυτό που λέμε αξιαγάπητος. Ή για να το διατυπώσω καλύτερα, χαριτωμένος. Η αλήθεια είναι πως αυτό έχει ίσως συμβεί νωρίτερα κι είσαι εσύ που το αντιλαμβάνεσαι καθυστερημένα.

 Οι πράξεις σου πλέον κρίνονται διαφορετικά - αυστηρότερα - και συνήθως η ηλικία σου είναι από τα πρώτα κριτήρια αξιολόγησής τους. Φυσιολογικό κι αναμενόμενο θα μου πεις. Πως θα μπορούσε να αξιολογηθεί με τους ίδιους κανόνες για παράδειγμα ένας  δεκαπεντάχρονος κι ο πενηντάχρονος που έπραξαν το αυτό;  Αλλά από το παραπάνω ηλικιακό χάσμα μέχρι αυτό που βιώνεις τελευταία η διαφορά είναι τεράστια. 

Εδώ μιλάμε για διακρίσεις  εις βάρος σου, που μάλιστα έχουν αυξηθεί (και συνεχίζουν να αυξάνονται) σε διάστημα μόλις λίγων ετών. Κι αυτό παρότι δεν έχεις καταλάβει ουδεμία αισθητή αλλαγή στους δικούς σου κώδικες συμπεριφοράς. Μια λάθος κίνηση, 4-5 χρόνια πριν, για παράδειγμα μπορεί να σου καταλογίζονταν ως «υπερβάλλων ενθουσιασμός» ή «θάρρος όμως που το ‘χε ο άτιμος». Την ίδια στιγμή γλυκύτατες φράσεις όπως «που θα πάει θα μεγαλώσει/μάθει», «βράζει το αίμα του» και  «παρορμητικός τύπος» θα φτερούγιζαν ολούθε. Τώρα αυτά ξέχνα τα, οι συνθήκες STP είναι παρελθόν. 

Το ίδιο γεγονός τώρα, σε κάθε περίπτωση συνιστά  μια ενοχλητικά ασύμβατη (στην καλύτερη) με τις δεκαετίες σου συμπεριφορά.  Κανένα τρυφερό ελαφρυντικό, δε περιμένει να κολλήσει πάνω σου αυθορμήτως. Ούτε καν η κλιμακτήριος δε λαμβάνεται υπ’ όψιν. Αντιθέτως. Όσα κοσμητικά συνοδεύσουν το όνομά σου ηχούν προσβλητικά. Γιατί  εσύ – ο «μεγάλος άνθρωπος πια» – είσαι απλά ένας άξιος της μοίρας του μαλάκας.  Και μην το ξεχάσω, η αποτυχία πλέον για σένα σημαίνει ένα και μόνο πράγμα: Αποτυχία. Κι όσο κι αν είσαι προετοιμασμένος να αντιμετωπίσεις τον προσωπικό αντίκτυπο αυτής κατά βάθος ξέρεις πως δε φτάνει. Γιατί κατά πως σου λένε δε φτάνει ο χρόνος για δεύτερη ευκαιρία.

 Έχεις μπει σε εκείνη την ηλικία του άντρα όπου οι παρεχόμενες αφέσεις μειώνονται αντιστρόφως ανάλογα με τις απαιτήσεις που του ζητούνται. Ιδιαίτερα όταν τα μπράβο τα «αναμενόμενα ως όφειλε» να μαζέψει στη ζωή του δε φτάνουν να ισοσταθμίσουν τα στραβοπατήματα από τα 2-3 επιτυχημένα μοντέλα μεσήλικης ζωής που υπαγορεύονται. 

Ρίχνοντας μια ματιά στην ηλικιακή κατανομή των αυτοχείρων του έτους 2009 για την Ελλάδα, γίνεται εύκολα αντιληπτό ποιος είναι (αλλά και θα ‘πρεπε να θεωρείται) ο ασθενής κρίκος της αλυσίδας. " Άντρας 45 χρονών…", "48χρονος οικογενειάρχης...", "...είπε η ηλικιωμένη μητέρα του". Ψυχρές ειδήσεις και στατιστικές που καταχωρούνται σιωπηρά στο υποσυνείδητο συνομηλίκων χωρίς περαιτέρω σχολιασμό.   Ανώνυμοι μεσήλικες που φωνάζουν «Ε παιδιά εγώ ο Γιάννης/Κώστας/Μήτσος είμαι,  μ' ακούτε; ...» αλλά οι φωνές τους δεν φτάνουν αρκούντως συγκινητικές στα αυτιά όσων τους περιστοιχίζουν. 

  

Είναι τελικά ο άντρας των σαράντα, ή των πενήντα ετών, εκείνος που έχει μεγαλύτερη ανάγκη από υποστήριξη; Ναι, γιατί είναι ο πιο εύθραυστος – κατά τη γνώμη μου - στην κατάταξη των διάφορων ηλικιακών ομάδων της κοινωνίας, (εξαιρώ τα βρέφη που προηγούνται για τελείως διαφορετικούς λόγους όμως).

Οι διανοητικές του ικανότητες στο full τον κάνουν να πιστεύει πως διανύει τα καλύτερά του χρόνια , όμως στη δουλειά ήδη σκέφτονται να τον ξεφορτωθούν για κάποιον νεότερο και φθηνότερο. Στο λεωφορείο κανείς δε θα σηκωθεί για εκείνον, όσο κουρασμένος κι αν είναι, η ηλικία του δεν δικαιούται θέσης. Μια πικρή κρούστα καλύπτει σιγά σιγά την όποια γοητεία του.  Στο σπίτι κι αν έχει τη διάθεση, θα πρέπει να τριφτεί καλά να την ξεφορτωθεί, αλλιώς θα πέσει έτσι στο κρεβάτι. 

Στα πάντα έχει να την παλέψει μόνος του αφού βέβαια έχει παλέψει για τις ζωές των άλλων, παιδιών, γονιών, συντρόφων. Φαντάσου τώρα ένα υποθετικό ναυάγιο. Ποιος θα σωθεί πρώτος. Φυσικά τα παιδιά και οι γυναίκες οιασδήποτε ηλικίας, οι ηλικιωμένοι ανεξαρτήτως φύλου μετά. Μην αναρωτιέσαι ποιοι έμειναν τελευταίοι. Ξέρεις. 

Διανύεις την τέταρτη ή την πέμπτη δεκαετία σου. Δεν είσαι ο έφηβος που αναίτια πιστεύει στην προσωπική του αθανασία,  δεν είσαι στα είκοσι ούτε στα τριάντα, «φέρελπις» νεαρός, έτοιμος να στύψει  την πέτρα, γρήγορος να τρέξει τους δρόμους που ανοίγονται μπροστά του. Φορτωμένος σακούλες σουπερ μάρκετ αναπολείς τους δρόμους που κάποτε ανοίγονταν για σένα, θυμάσαι ποιους είχες διαλέξει, κάποιες φορές εύχεσαι να σου συνέβαινε ξανά.  Φευ. Τώρα  πρέπει να τους ανοίξεις μόνος σου. Όποτε είσαι ξεκούραστος.

Δεν είσαι ούτε γέρος όμως, σου λείπει  - και το ξέρεις - τόσο η ικανότητα μιας ηπιότερης διαχείρισης της καθημερινότητας όσο και εκείνη η τρομαχτική μα παρηγορητική εξοικείωση με το θάνατο που έχουν οι ηλικιωμένοι. Παρ’ όλα αυτά βλέπεις, φθινόπωρο με φθινόπωρο, πως έχεις ήδη περάσει τη μέση με κεκτημένη ταχύτητα και πιθανόν να φοβάσαι και λίγο. Δεν είναι ντροπή. Φταίει που έχεις κατέβει ένα ακόμη σκαλοπάτι υγείας την τελευταία χρονιά.

Ξεκουμπώνεις το  ξεπερασμένο από τη μόδα πουκάμισο που φοράς, το βγάζεις και κοιτιέσαι στον καθρέφτη του μπάνιου. Έχεις ανακαλύψει κάποια καινούρια χρωματιστά ανάγλυφα στο σώμα του. Τα χαϊδεύεις τρυφερά γιατί ξέρεις πως ο καλύτερος φίλος σου είσαι εσύ, ανατριχιάζεις και πιάνεις τον εαυτό σου να σφυρίζει στερεότυπα.

artwork:  Lucian Freud, Leigh Bowery, oil on canvas