ο ευγενής των παζαριών

 

- Να δεις πως τη λέγανε εκείνη την ηθοποιό, Αντωνιάδου νομίζω

- Δεν υπάρχει τέτοια ρε φίλε τον μισοκορόιδεψε ο συνομιλητής του

- Πως δεν υπάρχει! Γεωργία Αντωνιάδου, η άσχημη.

Εγώ στο ρόλο του ωτακουστή - σκυμμένος πάνω από μια ντάνα δίσκους στο παζάρι  – τελικά δεν κρατιέμαι.  «Βασιλειάδου» του σιγοσφυρίζω, αυτός το επαναλαμβάνει αλλά ο συνομιλητής   του είχε ήδη πατήσει το τσόλι με τα μπακίρια παραδίπλα. 

- Ευχαριστώ, μου είπε και κάπως έτσι έγινε η αρχή μιας λογοτεχνικής ημερίδας που φιλοξενήθηκε Κυριακή πρωί  στη σκιά της ομπρέλας του Χουσσείν του ρακοσυλλέκτη. 

Έτσι που λες, είχα βρει τη βιβλιοθήκη της Γεωργίας Βασιλειάδου.  Χρόνια μετά το θάνατό της, πεταμένη στα σκουπίδια Μια ανηψιά της, η κληρονόμος του σπιτιού στους Αμπελοκήπους  θέλησε να το αδειάσει. Έβαλε τα βιβλία σε κούτες, σε σακούλες, πολλά βιβλία, και τα έβγαλε στα σκουπίδια.  Κι άλλα πράγματα, πολλά. Και τα μάζεψα εγώ. Κοίταζα τα βιβλία ένα-ένα, τα καθάριζα και τα ξεφύλλιζα.  όταν κοίταξα με προσοχή το εξώφυλλο και είδα Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης - τον Παπαδιαμάντη βρήκε να πετάξει;  - και μετά την ημερομηνία έκδοσης, σκέφτηκα αμέσως πως ίσως και να κρατούσα κάτι πολύτιμο

- Το πούλησες;

- Όχι βέβαια, καταρχάς το πήγα μετά από μερικές μέρες στο κέντρο βιβλίου αρχικά, κι έπειτα στο μουσείο Μπενάκη. Το βιβλίο ήταν παλιό και έπρεπε να συντηρηθεί. Με βεβαίωσαν ότι ήταν η πρώτη του έκδοση, ρώτησαν που το βρήκα, πολύ δύσκολο να υπάρχει άλλο αντίτυπο και μάλιστα σε τόσο καλή κατάσταση είπανε. Ούτε τους το χάρισα, η δουλειά μου είναι εμένα αυτή. Αλλά τους ζήτησα ένα πολύ μικρό αντάλλαγμα  (σ.τ.λεμ.: όντως ευτελές κατά τη γνώμη μου) για να το κρατήσουν. Αυτά τα έργα  πρέπει να τα έχει κάποιος κρατικός φορέας, ένα μουσείο για να το βλέπουν όλοι, όχι μόνο όποιος να ‘ναι από δημοπρασίες. Ούτε να μη μείνει στα χέρια μου. Μου είπαν πως τα κονδύλια δεν επαρκούν, πως πρέπει να επιτροπή, θα με ειδοποιήσουν αλλά τελικά τίποτα από αυτά δεν έγινε. 

- Και τι έγινε το βιβλίο;

- Το έχω εγώ είπε. Και καλύτερα έτσι γιατί κατάφερα και το τελείωσα. Πάντα διαβάζω τα βιβλία που βρίσκω πριν φύγουν από τα χέρια μου. Διαβάζω πολύ, μου αρέσει. Να μένει κάτι και σε μένα. Το μόνο κρίμα είναι πως το παιδί μου δεν έχει μάθει να εκτιμάει τη λογοτεχνία. Ούτε διαβάζοντάς την ούτε πουλώντας την , γελάει και συμπληρώνει. Αν τον αφήσω μια στιγμή στο πόδι μου τα πουλάει όλα για 5 ευρώ το κομμάτι. 

Μιλήσαμε για πολλά, για συγγραφείς, για βιβλία, για ιταλικά πυροβόλα του 18^ου αιώνα, για πίνακες ζωγραφικής - δεν ήταν ανάγκη πλέον να τον ρωτάω για τα άλλα υπέροχα σκουπίδια που πουλούσε, μου λεγε μόνος την ιστορία τους – για την Αμερικάνα που παζάρεψε μέχρι τα 5 ευρώ ένα βιβλίο που μεταπώλησε 50000 δολάρια,  για το βιβλίο με τις γυμνές σταρ του’50, για να καταλήξουμε τελικά στη «Σονάτα του Σεληνόφωτος».

- Η «Σονάτα του Σεληνόφωτος» - πολύ ωραίο ανάγνωσμα – είναι του Ρίτσου. Οι συγγενείς των πεθαμένων όμως, συνήθως νοιάζονται μόνο για τα σπίτια που κληρονομούν. Και πετάνε οι άσχετοι ότι υπάρχει μέσα σε αυτά. Κάπως έτσι βρήκα και την πρώτη έκδοση της «Σονάτας». Κι αυτό το πήγα στο κέντρο βιβλίου. Είχε στη δεύτερη σελίδα του χειρόγραφη επιστολή του Γιάννη Ρίτσου στον Στρατή Τσίρκα, το ξερες πως ο Στρατής Τσίρκας ήταν Αιγυπτιώτης;, επιστολή που πιστοποίησε για πρώτη φορά τη φιλία των 2 ανδρών, η οποία τουλάχιστον ως την εμφάνισή της (της επιστολής) δεν ήταν γνωστή στους λογοτεχνικούς κύκλους. Τελικά το πούλησα σε έναν εκπαιδευτικό, καθηγητή λυκείου, που έτρεμε από τη συγκίνηση όταν το έπιασε στα χέρια του. Χάρηκα που πήγε σε άνθρωπο που το εκτιμάει κι ας μην είχε τα χρήματα που του ζήτησα. Μου τά φερε την επόμενη Κυριακή, δεν τα πήρα, αλλά πήγαμε και με κέρασε στην καντίνα. Ηπιαμε μπύρες παρέα και τα είπαμε.

Η κουβέντα τράβηξε σε μάκρος, (τόσο που “έχασα” λίγο παρακάτω ένα Ep των Portishead μέσα από τα χέρια μου. Δύο λεπτά νωρίτερα να ήμουν τώρα θα μου ανήκε. Ας είναι όμως). Σηκώθηκα, τον χαιρέτησα δια χειραψίας και λίγο πριν ξαναβγώ στην καταραμένη ηλιοφάνεια άκουσα:

- Εϊ Λέμον, που είσαι; Για έλα μία να δεις. Να, κοίτα: Αυτό το κάδρο, η λαϊκή ζωγραφιά αγνώστου που μου είπες πως είναι βλακεία (ναι έτσι είχα πει πριν για να μου απαντήσει πως μπορεί εγώ να μην το έβαζα στο σαλόνι μου αλλά αν το «έβλεπα» σε άλλο χώρο πχ ένα παραδοσιακό καφενείο θα μου άρεσε πολύ) υπάρχει και σ’ αυτό το λεύκωμα με τις ένθετες εικονογραφήσεις. Άνοιξε το λέυκωμα "Pour une renaissance de la peinture francaise" του 1946 (το κατά δήλωσή του τελευταίο κομμάτι της βιβλιοθήκης της Γεωργίας Βασιλειάδου), και αφού μου έδειξε ποιοι είναι οι αγαπημένοι του πίνακες κατέληξε με ένα τεράστιο χαμόγελο ικανοποίησης να δείχνει:

- Ντεγκάς. Να τος. Βλέπεις από πού εμπνεύστηκε την Αφροδίτη ο άγνωστος λαϊκός  ζωγράφοε του πίσω κάδρου;

υγ.  Η "Σονάτα του Σεληνόφωτος" αφηγημένη από τη Μελίνα Μερκούρη: Μέρος 1ο, Μέρος 2ο, Μέρος 3ο.